by credit Vice-President TeRito Peyroux-Semu

Na’e folau ‘a e Tokoni Palesiteni ‘o e Siasi Metotisi ‘a Nu’u Sila, TeRito Peyroux-Semu, ki he Konifelenisi hono 99 ‘a e Siasi Uesiliana Tau’ataina ‘o Tonga ‘i Nuku’alofa he māhina ko Siulai ‘o e ta’u ni.

Ne folau foki pea mo e Faifekau Sea, Faifekau Kalolo Fihaki, pea mo e sekelitali lahi ‘a e Vahefonua, Tau’ataina Tupou.

Ko e kau folau ki he konifelenisi na’e kau ai ‘a e Tokoni Palesitesi Mālōlō, ‘Etuini Talakai, mo hono hoa Vaiolupe, Faifekau Kuli Fisi’iahi mo hono hoa, Luseane, pea mo e kau faifekau mo e kau poupou ki he konifelenisi.

Ko eni ‘a e a’usia ‘a Tokoni Palesiteni TeRito Peyroux-Semu,

Fai ‘e TeRito Peyroux-Semu

Ko e taha ‘o e ngaahi tāpuaki ‘oku ou ma’u he’eku hoko ko e Tokoni Palesiteni ‘o e Siasi ko e ngaahi faingamālie fakakoloa mo e ‘inasi he feohi mo e matakali kehekehe hotau fungavaka.

‘Oku mahino ‘aupito ‘a e lahi e ngaahi me’a ‘oku tau taha ai, pea lahi mo e ngaahi ‘isiu ‘oku tau umataha mo ngāue fakataha ai, tautautefito ki he ngaahi me’a ‘oku felāve’i mo e Connexion (‘ofisi lahi); ka ‘oku kehekehe pe ‘etau ngaahi fa’unga – peulisi, sinoti mo e ngaahi tapa kehekehe he siasi – he ‘oku tau taha he fononga he siasi ‘i he ‘etau ngaahi founga..

‘A ia ko ‘etau lava ‘o kau fakataha ‘i he ma’unga kelesi, lotu, fakafiefia pea felongoaki mo e kakai mei he ngaahi matakali kehekehe ‘oku hoko ia ko e tāpuaki mo e fakalotolahi, pea te u tukuloto’i ia ko e koloa mahu’inga ‘iate au ‘o a’u ki he ngata’anga hoku fatongia he tu’unga ni pea hokohoko ai pe ‘i ha ngaahi ta’u ‘eku mo’ui..

Pe ko e feohi faka-tu’apule’anga, faka-lotofonua, faka’ofosiale, fakavahe pe faka-potusiasi, ‘oku ‘i ai hono teolosia faka-ngāue ‘i he tafa’aki fakasōsiale, fakato’u, faka-siokalafi, faka-matakali, faka-ikonomika, faka-lea mo e fakahisitōlia, ‘oku fo’u ai e vaka ‘o e siasi pea mo ‘ene fononga pea mo hono ngaahi va’a.

‘Oku mahino ‘aupito pe ko ‘ete kau atu ki ha ngaahi ma’unga kelesi pe kātoanga ‘oku kehe mei he me’a ‘oku te anga maheni ki ai ‘e ala faingata’a he taimi e ni’ihi, he ‘oku malava ke te fetaulaki mo ha founga ‘oku fo’ou pea te te malava ke te fai ha ngahi ‘ulungaanga ‘oku ‘ikai taau mo e vakai ‘a e ngaahi matakali kehe, ka ‘oku ‘ikai ko ha ‘uhinga ia ke te faka’ehi’ehi pe nofo mei he ngaahi feohi’anga ko ia. Ko ‘ete kau ki ai ko e fakakoloa ia mo e fakatupulaki ki he siasi ‘oku tau kai ki ai.

Ka kiate au mo ‘eku maheni he ngaahi feohi ‘oku tau fai ‘oku ‘osi ‘i ai pe kakai kuo nau taleniti mo taukei he ngāue mo ma’u e ‘ilo fe’unga ke faka’uli hotau vaka ki ha tu’unga ‘oku mohu tāpuaki mo fakafiefia ki he kakai kotoa, neongo ‘oku tau kehekehe ‘i he founga mo e tefito’i tui he taimi e ni’ihi. Ke tau nga’unu fakataha ke fakahoifua neongo e fo’u kehekehe ‘etau ulungaanga fakafonua takitaha.

Ko ‘eku lave ki he fononga uouongataha e ngaahi matakali, ‘oku ou ‘uhinga ke tau lava o feohi mo lotu fakataha neongo ‘oku kehekehe hotau ‘ulungaanga fakafonua. ‘A ia ‘oku kau ki ai e ‘ilo mo e mahino’i ‘etau kehekehe pea ke tau fefaka’apa’apa’i foki ‘etau ngaahi founga. ‘A ia ko e fononga uouongataha ko e mahino’i e ngaahi me’a ‘oku tau kehekehe ai pea tau fefaka’apa’apa’aki pea tau kei ngāue fakataha ke langa hake hotau siasi.

‘I he’etau fai pehē, te tau ma’u ai e uouongataha, talanoa’i lelei ha ngaahi ‘isiu, mo fa’u ha ngaahi founga ‘oku malu ai ‘etau fononga fakataha mo ngāue fakataha ‘i he ngaahi va’a kehekehe hotau siasi.

Ko e ngaahi fakatātā anga maheni ki he me’a ni ko e talanoa vāofi mo e kakai, fakaongo ki he founga mo hono pu’aki tonu hono hingoa, mahino’i e fonua pe matakali ‘oku ha’u mei ai, pea te ngāue’aki ha ngaahi founga ‘oku fe’unga mo lelei pea ne ongo’i kuo tau fai hono talitali lelei..

Ko ‘etau fononga fakataha ke ongo’i ‘e he matakali kotoa ‘oku tau malu kotoa, mo mahino’i ‘etau fononga ‘oku tau taumu’a ki he mo’ui pe taha ‘i he uouongataha mo e ngāue fakataha.

Na’e kau ‘a Faifekau Kuli Fisi’iahi mo hono hoa, Luseane, he ‘alofaki ki he ma’a ‘a e Tokoni palesiteni ki he konifelenisi ‘I Tonga ‘o fai e felongoaki mo e tangata’eiki Palesiteni Mālōlō Faifekau Dr ‘Alifeleti Mone. Moe mai rā, e te Rangatira, moe mai, moe mai.